بررسی وضعیت نشست سدهای خاکی در زمان بهره برداری و مقایسه آن با نتایج تحلیل های عددی (مطالعه موردی: سد ماکو )

چکیده : ارزیابی رفتار سدهای خاکی در شرایط مختلف ساخت و بهره برداری از نظر نشست و پدیده شکست هیدرولیکی و افزایش فشار آب حفره ای با توجه به خطرات جدی ناشی از این پدیده ها امری مهم و غیر-قابل اجتناب است. بیشتر تحقیقات صورت گرفته در زمینه رفتار نگاری و نشست سدها بیشتر در زمان ساخت سدها صورت گرفته، خطراتی که ناپایداری و تخریب سدها بخصوص در زمان بهره برداری ایجاد می کنند لزوم بررسی عملکرد قسمتهای متخنلف سد در زمان بهره بردا ری را نشان می دهد. جهت انجام مطالعه موردی و ارزیابی رفتار سدها در دوران بهره برداری، سد مخزنی بارون (ماکو) که از نوع سد خاکی غیر همگن با هسته مرکزی مایل با ارتفاع ماکزیمم 78 متر از پی، عرض تاج 10 متر، طول تاج210 متر انتخاب شده و اطلاعات مورد نیاز ازجمله نقشه های اجرایی، قرائت های ابزار دقیق از شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان غربی دریافت و جهت مقایسه نتایج ابزار دقیق و مدل سازی رفتار استاتیکی سد از نرم افزار plaxis استفاده شده است. در کل رفتار سد از جهت میزان فشار آب حفره ای ایجاد شده در هسته ناشی از تغییرات تراز مخزن آب، تنش های ایجاد شده درهسته رسی و میزان جابجایی های افقی و قائم ایجاد شده در پوسته و هسته سد از زمان بهره برداری تا کنون مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحلیل استاتیکی نشان می دهد که تغییرات فشار آب منفذی در قسمت های بالادست پرده آب بند از تراز مخزن سد تبعیت کرده، این در حالی است که تغییرات تراز آب بر پیزومترهای پائین دست پرده آب-بند اثری ندارند. همچنین بررسی فشار کل و ضریب قوس زدگی حاصل از آن در پائین دست هسته نسبت به سایر نواحی سد میزان بالاتری را نشان می دهد. در مورد جابجایی های افقی بیشترین میزان در زمان اولین آبگیری سد مشاهده شده که از نظر مقدار نیز بسیار جزئی بوده، در مورد جابجایی های قائم با توجه به نتایج نرم افزار جابجایی ها در حدود 20 سانتی متر، در نواحی میانی سد و بیشترین میزان این جابجایی ها در زمان آبگیری اولیه سد رخ داده و در کل سد از نظر جابجایی های افقی و قائم وضعیت مطلوبی داشته است.